Domates Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Sofralarımızda hemen her gün yer alan, dünyanın en çok tükettiği sebzelerden biri olan domates, ülkemizde de yetiştiriliyor.

Anavatanı Güney Amerika olan sebze, yeni dünyanın keşfi sonrası 1900’lü yılların ardından topraklarımızda da üretilmeye başlanıyor.

İlk olarak Adana’da yetiştirilen ürün, hem açıkta hem de örtü altında üretilerek dört mevsim tüketicilerin beğenisine sunuluyor.

Örtü altı yetiştiriciliğin en çok tercih edildiği ekinlerden birinin domates olması ise elbette tesadüf değil…

Domatese olan talebin fazlalığı, dört mevsim tüketim isteği, işlenmiş gıdalarda sıklıkla kullanımı domates yetiştiriciliğini destekliyor.

Ayrıca domatesler, kısa vejetasyon süresinde yüksek verimlilik sunduğu için çiftçilerimizin yüzünü güldürüyor. 

Domatesin, besin değerinin bir hayli yüksek olması, bol miktarda vitamin, mineral, aminoasit içermesi onu diğer sebzelerden ayırıyor.

Özellikle likopen bakımından zengin olması nedeniyle pişirilerek kullanımına da sıklıkla rastlanıyor. Hem taze hem de işlenerek tüketilebiliyor. 

Domates Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele adlı Tarım ve Orman Bakanlığı belgesine göre, domatesler büyüme tiplerine göre üç grupta inceleniyor. 

Bodur domatesler

Yarı bodur domates çeşitleri 

Sırık domatesler 

Domates tohumları çimlendikten sonra, fidede 2-7 yapraklı boğum oluştuğunda çiçek tomurcuğu da çıkıyor. Tomurcuklanmayla beraber ekinin boyuna uzaması da duruyor.

Tomurcukla yan sürgün üzerinden büyüme devam ediyor. Sırık domatesler bu şekilde uzayarak 2-5 metreye kadar boylanabiliyor.

Bodur domateslerde ise çiçek tomurcuğunun yanından büyüme devam etmiyor. Türler bu şekilde kolaylıkla ayırt edilebiliyor. 

Ekinlerin kökleri de çimlenmeyle beraber kazık kök şeklinde gelişiyor. Uzayan ve yan köklerle gelişen bitkinin kökleri uygun koşullarda 1.5 ile 5 metreye kadar inebiliyor.

Örtü altı domates yetiştiriciliğinde, bazı çeşitlerin kökleri 30-40 cm’ye kadar yayılıyor, 60 cm derinliğe kadar inebiliyor.

Otsu gövde zamanla odunsulaşıyor ve meyvelerle beraber yer yüzeyine daha yakın hale gelebiliyor. 

Açık Domates Yetiştiriciliği: Açık Tarlada Domates Yetiştiriciliği makalesine göre domates bakımı; çapalama, sulama, budama, koltuk alma, uç alma ve hasat adımlarını içeriyor.

Fideler dikildikten 2 hafta sonra birinci çapa, ondan 2-3 hafta sonra 2. çapa yapılıyor. Sırık çeşitlerde ikinci çapa ile beraber sırık da dikiliyor.

Bu sırada boğaz doldurma işlemi yapılırken yabani otların ayıklanmasına özen gösteriliyor. İlk koltuk alma bitkilere herek verilirken başlıyor ve 10-15 günde bir tekrar ediliyor. 

Örtü Altı Domates Yetiştiriciliği: Örtü Altı Domates Yetiştiriciliği makalesine göre domates fideleri 5-6 yapraklı olduğu dönemde dikiliyor.

Domates serada yetiştirilirken az fakat sık sulama yapılıyor, meyve tutumundan itibaren su miktarı artırılıyor.

Dikim sonrası can suyu vermek ise kök gelişimine destek oluyor. Sera yetiştiriciliğinde en çok sırık çeşit kullanılıyor.

Ekinler yetişirken hereklerle desteklenerek dik durması sağlanıyor. Bitkiye 3. veya 4. yaprağın gövdeyle birleştiği yerin altından ip bağlanıyor.

Askıya alma denilen bu işlem sayesinde gövde meyveleri taşıyabiliyor. Domatesler 5-15 cm boya eriştiğinde koltuklar alınmaya başlıyor.

Doğru zamanda alındığında yeniden çıkma sorunu yaşanmıyor. Domates yetiştiriciliğinde budama işlemleri sabahtan öğlene kadar yapılıyor.

Domates bitkisinin bu saatlerde su içeriği yüksek olduğu için kırılganlığı da fazla oluyor, işçilik süresini ve yara tabakası oluşumunu azaltan bu tüyo birçok çiftçimiz tarafından biliniyor. Ayrıca budama yapılırken tırnak tabakası bırakılmaması önem arz ediyor.